ترومبوز ورید عمقی (DVT) زمانی اتفاق می افتد که لخته خون در یکی از ورید های عمقی بدن تشکیل شود .
در بدن انسان دو نوع رگ خونی وجود دارد : شریان ها رگ های خونی هستند که خون غنی از اکسیژن را از قلب به سایر قسمت های بدن منتقل می کنند . ورید ها خون کم اکسیژن را به قلب باز می گردانند .
دو نوع ورید در بدن وجود دارد ؛ ورید های سطحی درست زیر سطح پوست و ورید های عمقی در عمق عضلات قرار دارند . اگر ورید عمقی آسیب ببیند یا جریان خون در ورید کند یا متوقف شود ممکن است لخته خون (DVT) ایجاد شود . ترومبوز وریدی عمقی می تواند عواقب جدی داشته باشد . اگر لخته خون آزاد شود ممکن است از طریق جریان خون حرکت و جریان خون به ریه ها را مسدود کند . این عارضه که به آن آمبولی ریه گفته می شود می تواند منجر به مرگ بیمار شود . حتی اگر لخته ی خون آزاد نشود ، ممکن است باعث آسیب دائمی دریچه های وریدی شود . این آسیب می تواند باعث مشکلات طولانی مدت در ساق پا مانند درد ، تورم و زخم ساق پا شود .
ترومبوز وریدی عمقی (DVT) لخته خونی است که در یکی از رگهای عمقی بدن ایجاد می‌شود.
علت شناسی ترومبوز وریدی عمقی چیست؟
عوامل متعددی می توانند بر جریان خون در ورید های عمقی تاثیر بگذارند و خطر ایجاد لخته خون را افزایش دهند که شامل :
- بالا بودن سن
- سابقه شخصی یا خانوادگی DVT یا آمبولی ریه
- ابتلا به سرطان
- داشتن یک بیماری وریدی مانند واریس
- سیگار کشیدن
- استفاده از قرص های ضد بارداری یا هورمون درمانی
- چاق بودن و داشتن اضافه وزن
- به ارث بردن یکی از اختلالات لخته شدن خون
اتفاقاتی مانند شکستگی لگن یا ساق پا یا انجام اعمال جراحی بزرگ بر روی لگن ، زانو یا ساق پا می تواند بر جریان طبیعی خون و لخته شدن خون تاثیر بگذارد . در این موقعیت های ارتوپدی سه عامل اصلی در تشکیل لخته خون در ورید ها نقش دارند : آهسته شدن جریان خون ، انعقاد بیش از حد خون و آسیب به ورید ها .
آشنایی با ترومبوز وریدی
علائم ترومبوز وریدی عمقی چیست؟
علائم ترومبوز در پایی که لخته خون در آن قرار گرفته رخ می دهد و شامل موارد زیر است :
- ورم
- درد یا حساسیت به لمس
- متسع شدن رگ ها
- پوست قرمز یا بی رنگ
- سفتی یا ضخیم شدن ورید باشد.
علائم و نشانه های اصلی DVT درد و تورم در ناحیه آسیب دیده است
با این حال بسیاری از بیماران هیچ گونه علامتی را تجربه نمی کنند . در برخی موارد ، آمبولی ریه ممکن است اولین علائم آمبولی ریه عبارتند از :
- تنگی نفس
- شروع ناگهانی درد قفسه سینه
- سرفه
- تف کردن یا استفراغ خون
پیش گیری از ترومبوز وریدی عمقی
اگر یک جراحی ارتوپدی انجام دهید ، خطر ابتلا به ترومبوز از ۲ تا ۱۰ روز پس از جراحی بالاتر است و شامل زمان پس از مرخص شدن از بیمارستان نیز می شود . با این وجود شما تا حدود سه ماه هم چنان در معرض خطر باقی می مانید .پزشک معمولاً از چندین اقدام پیش گیرانه برای جلوگیری از تشکیل لخته استفاده می کند. به عنوان مثال اگر جراحی تعویض مفصل زانو یا ران انجام داده اید ، پزشک ممکن است حرکات و ورزش زودهنگام ، جوراب های فشاری و داروهایی را تجویز کند که خون را رقیق کرده و توانایی بدن برای تشکیل لخته خون را کاهش می دهد . در ادامه در باره ی هر کدام از این اقدامات پیشگیرانه به طور مختصر توضیح می دهیم .
حرکت زود هنگام و فیزیوتراپی : اکثر بیماران در اسرع وقت پس از جراحی شروع به راه رفتن یا انجام سایر ورزش های پا می کنند. انجام تمرینات ساده در حالی که در رختخواب دراز کشیده اید به افزایش جریان خون در وریدها کمک می کند. علاوه بر این، یک فیزیوتراپیست تمرینات خاصی را برای بازگرداندن دامنه حرکتی مفاصل، تقویت پایین تنه و بهبود گردش خون در وریدهای عمقی به شما آموزش می دهد. اگر درد بعد از جراحی حرکت را برای شما دشوار می کند، ممکن است به شما داروی مسکن داده شود تا بتوانید راحت تر حرکت کنید.
جوراب های فشاری : جوراب های فشاری الاستیک درجه بندی شده در مچ پا تنگ هستند و با بالا رفتن از ساق پا گشادتر می شوند. فشاری که آنها ایجاد می کنند ممکن است با جلوگیری از تجمع خون در رگ ها به گردش خون کمک کند.
داروهای ضد انعقاد : داروهای ضد انعقاد یا رقیق‌کننده‌های خون برای جلوگیری از بزرگ‌تر شدن لخته‌های خون و جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون جدید استفاده می‌شوند. اگر جراحی تعویض مفصل انجام می دهید، از روز بعد از عمل، داروهای ضد انعقاد را شروع کرده و در بیمارستان و در منزل ادامه می دهید. مدت زمان مصرف دارو بسته به نوع جراحی که انجام داده اید و همچنین سایر عوامل خطر متفاوت است.
اگر جریان خون در رگهای عمیق کُند شود می تواند باعث DVT شود.
پس از مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی آفتاب متخصصین فیزیوتراپی و درمان فیزیکی ما با بررسی و تشخیص آسیب بهترین راه کار درمانی از جمله تمرینات فیزیوتراپی ،شاک ویو، مگنت تراپی ، درمان دستی ، الکتروتراپی و یا لیزر پرتوان را انجام خواهند داد.
منابع:
آزمایشگاه (D-dimer) ، NPS Medicinewise (ترومبوآمبولی وریدی: مدیریت فعلی) ، انجمن ترومبوز و هموستاز استرالیا و نیوزیلند (تشخیص و مدیریت ترومبوآمبولی وریدی – رهنمودهای انجمن ترومبوز و هموستاز استرالیا و نیوزیلند)
هماتولوژی ملبورن (برگه های واقعی هماتولوژی: ترومبوز وریدی عمقی (DVT)) ، بنیاد قلب ، آزمایشات آنلاین آزمایشگاه (D-dimer) ، NPS Medicinewise (ترومبوآمبولی وریدی: مدیریت فعلی) ، انجمن ترومبوز و هموستاز استرالیا و نیوزیلند (تشخیص و مدیریت ترومبوآمبولی وریدی – رهنمودهای انجمن ترومبوز و هموستاز استرالیا و نیوزیلند)
جهت دریافت معاینه و مشاوره بالینی دقیق با ما تماس بگیرید.
شماره های تماس کلینیک فیزیوتراپی آفتاب:
07136364143 / 09174551837
جهت ارسال شرح بیماری خود و دریافت مشاوره به صفحه اینستاگرام ما مراجعه کنید.