آرتروز زانو یا ساییدگی زانو چیست؟
آرتروز زانو یا ساییدگی زانو چیست؟ و چگونه درمان می شود؟
استیوارتریت زانو یا همان ساییدگی زانو باعث کاهش فضای مفصلی ، تورم ،آسیب به غضروف و منیسک و بورس ها و التهاب می شوند ، که فیزیوتراپی یکی از درمان های کلیدی در حهت کاهش درد و تقویت زانو و کاهش التهاب بوسیله لیزر پرتوان و درمان های دستی انجام می شود .
ساییدگی زانو چیست؟
استئوآرتریت زانو (KOA) یک بیماری دژنراتیو مزمن است که اغلب باعث ناتوانی و درد می شود . به ویژه در افراد بالای 50 سال ( جهش های ژنتیکی، چاقی، تروما، عوامل بیومکانیکی ، پیری و هورمون ها عوامل خطر حیاتی KOA هستند ، که می توانند باعث تخریب مفصل بشوند، اما عمدتاً باعث تخریب غضروف، تغییر استخوان زیر غضروفی می شوند.
درد یک ویژگی اصلی و یکی از شدیدترین علائم ناتوان کننده KOA است. درد KOA (استئوآرتریت زانو) متناوب و همراه با تحمل وزن است ، هنگامی که زانوی آسیب دیده در حرکت قرار می گیرد، درد معمولا بدتر می شود، اما زمانی که زانو در حال استراحت است بهبود می یابد . با تشدید KOA، درد در هنگام استراحت و در شب ظاهر می شود، حتی با خواب تداخل می کند.
- درد
- سفتی
- کاهش حرکت مفصل
- و ضعف عضلانی
از جمله گزارش های شایع در بیماران مبتلا به آرتروز است.
خشکی مفصل شکایت رایج بیماران مبتلا به KOA (استئوآرتریت زانو) است و معمولاً در صبح در اولین بیداری ظاهر می شود و کمتر از 30 دقیقه طول می کشد .
پزشکان دریافتند که در استئوآرتریت اندام تحتانی، درد عمدتاً در طولانی مدت پایدار است و درد زمانی که پایدار باشد فرد را مجاب به درمان می کند.
درمان ساییدگی زانو در شیراز
در حال حاضر، چندین گزینه درمانی، از جمله دارویی، فیزیوتراپی، جراحی و توانبخشی، برای درمان KOA در کلینیک آفتاب در دسترس هستند. با این حال، دارو درمانی عوارض جانبی زیادی دارد، مانند:
- نارسایی احتقانی قلب
- فشار خون بالا
- و سمیت کلیوی .
بطور کلی کلینیم فیزیوتراپی آفتاب می تواند به کاهش درد و ازاد سازی عضلات درگیر و رفع اسپاسم و تقویت عضلات کمک کند و گاها روش بسیار خوبی برای جلوگیری از عمل تعویض مفصل زانو است و یا به تعویق انداختن آن است ، چون عمر مفید پروتز های جراحی تعویض مفصل زانو حداکثر 15 سال است. لیزرپرتوان بعلت عمق نفوذ بالایی که دارید التهاب مفصل زانو را کاهش می دهد و سوزن خشک نیز با آزادسازی عضلات و افزایش خون رسانی به بافت درمجموع باعث کاهش درد در مفصل می شوند. که این روند انجام تمرینات را راحت تر کرده که منجر به تقویت عضلات زانو می شوند. در فیزیوتراپی با انجام درمان های دستی تخصصی عملکرد زانو بهتر شده و دامنه های بدون درد افزایش می یابد که منجر به بهبود وضعیت زندگی می شود.
تعویض مفصل زانو
در صورت نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو ، فیزیوتراپی مناسب قبل و بعد از عمل می تواند قدرت عضله چهار سر ران را بازگرداند و حس عمقی بیماران مبتلا به KOA را پس از جراحی بهبود بخشد . جراحی برای بیماران مبتلا به KOA در مراحل اولیه مناسب نیست. یافتن یک درمان غیرجراحی برای تسکین موثر علائم بیماران مبتلا به KOA بسیار ضروری است.
هدف تمرین ورزشی بهبود هر بخشی از عملکردهای بدن از طریق قدرت خود بیمار یا کمک درمانگر یا با کمک تجهیزات است . بررسی تحقیقاتی برای ورزش درمانی در بیماران مبتلا به KOA نشان داد که ورزش می‌تواند به طور قابل توجهی درد را کاهش دهد، عملکرد فیزیکی و کیفیت زندگی را بهبود بخشد ، علاوه بر این، تمرین ورزشی ممکن است عملکرد قلبی تنفسی را بهبود بخشد، قدرت عضلانی را افزایش دهد، وضعیت بدن را تثبیت کند و سلامت روانی را بهبود بخشد. بنابراین، تمرین ورزشی یک درمان مکمل موثر است و نقش مهمی در درمان بیماران مبتلا به KOA دارد.
افزایش قدرت عضلانی چهارسر ران
برخی از مطالعات نشان دادند که افزایش قدرت عضلانی و کاهش شاخص های تحمل وزن عضلات چهارسر ران می تواند درد مفاصل را به طور موثری کاهش دهد.
ضعف عضلانی مشخصه بیماران مبتلا به KOA است ، و پیش بینی کننده ناتوانی بهتری نسبت به درد یا باریک شدن فضای مفصلی است . اکثر بزرگسالان در اواسط دهه 20 سالگی به اوج قدرت عضلانی خود می رسند و این سطح را تا 60 سالگی حفظ می کنند، اما در دهه 80، قدرت عضلانی آنها تنها به نصف اوج خود کاهش می یابد ( ضعف عضلانی ممکن است ناشی از اختلال عملکرد عضلانی باشد و ممکن است یک عامل خطر برای پیشرفت KOA باشد ( آشکارترین ضعف عضلانی کاهش قدرت خم و راست کردن زانو است.) ضعف طولانی مدت عضلات چهارسر ران می تواند پیشرفت KOA دژنراتیو را تسریع کند .طی تحقیقاتی که در بیماران آرتروز انجام شد نشان داد که افزایش قدرت عضلانی زانو می تواند از ایجاد اختلال عملکرد مرتبط با KOA جلوگیری کند و تقویت این عضله می تواند از آسیب و درد بیشتر جلوگیری کند.
ضعف عضلانی با افزایش سن و اختلال عملکرد عضلانی همراه است و می تواند ثبات زانو را کاهش داده و پیشرفت KOA را تسریع کند. بهبود ضعف عضلانی، به ویژه در عضله چهار سر، برای درمان KOA قابل توجه است.
ورزش هوازی راحت‌ترین تمرین ورزشی برای زانو هستند، از جمله:
- پیاده‌روی
- آهسته دویدن
- دوچرخه‌سواری
- اسکیت
- تمرینات ریتمیک
- ایروبیک
- بازی با توپ
- و پارویی .
انجام این ورزش ها حتما باید با توجه به شرایط بیمار تعیین شود که منجر به افزایش آسیب نشود.
ورزش هوازی فواید زیادی دارد، مانند:
افزایش فعالیت قلبی ریوی
کاهش استرس اکسیداتیو
ترویج متابولیسم بافت چربی
و جلوگیری از آتروفی عضلات ضعیف.
راه رفتن بدون درد می تواند به طور قابل توجهی درد، اختلال عملکرد را کاهش دهد و قدرت و عملکرد عضله چهار سر ران را بهبود بخشد . (باید توجه کرد ورزش هوازی با شدت کم و بدون درد برای بیماران مبتلا به KOA شدید بهتر است ). ورزش هوازی با شدت بالا برای بیماران مبتلا به KOA خفیف موثر است. در مقابل، ورزش هوازی با شدت بالا می تواند منجر به آسیب شدیدتر به غضروف در بیماران مبتلا به KOA شدید شود.
ورزش هوازی می تواند متابولیسم بافت چربی را ارتقاء دهد، از آتروفی عضلانی جلوگیری کند، بازیابی غضروف آسیب دیده را تسریع کند، ایمنی بدن را تقویت کند و درد را تسکین دهد. شدت های مختلف ورزش هوازی اثرات درمانی متفاوتی دارد. ورزش هوازی با شدت کم برای بیماران مبتلا به KOA شدید بهتر است و ورزش های هوازی با شدت بالا برای بیماران با KOA خفیف مناسب تر است. . پزشکان باید مناسب ترین درمان را برای بیماران مختلف انتخاب کنند.
ورزش های تقویتی عضلات چهار سر ران و ابداکتور های ران و عضلات قدام ساق و کشش عضلات کوتاه شده می تواند در کاهش درد و تثبیت شدت آرتروز موثر باشد.
و باید حتما توجه داشت که تمرینات با توجه به سن و در دامنه بدون درد انجام شود ، اگر فرد حین انجام تمرین درد داشت حتما درد باید متوقف شود و با متخصص مربوطه مشورت کند.
در کنار تمرین های مربوطه ، فرد باید از انجام فعالیت هایی که به زانو فشار می آورد خودداری کند و سبک زندگی خود را تصحیح کند ، مثل استفاده از توالت فرنگی ، خودداری کردن از سرپا ایستادن زیاد و نشستن های طولانی مدت و….
در ادامه ورزش های بسیار موثری که در این زمینه می تواند به شما در کاهش دردهای این بیماری به شما کمک کند را معرفی خواهیم کرد، اما ممکن است تمامی این ورزش ها برای همگان مناسب نباشد. پس پیش از انجام آنها می توانید از پزشک خود مشورت بگیرید.
لازم به ذکر است اگر در حین این تمرینات درد شما افضل شد باید تمرینات را متوقف کنید و برای ادامه ورزش ها با پزشک خود مشورت کنید.
منبع:
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphys.2021.794062/full
برای دریافت مشاوره و تهیه یک برنامه توانبخشی مناسب با تماس با کلینیک فیزیوتراپی آفتاب یک نوبت ملاقات با فیزیوتراپیست های ما تنظیم کنید.
معاینه و مشاوره بصورت تخصصی و کاملا بالینی می باشد.